ေနာက္ဆံုးႏွစ္ေက်ာင္းသားတစ္ဦးအား အင္တာဗ်ဴးလိုက္ျခင္း

ေမး-စာေမးပြဲေျဖရေတာ႔မယ္ေနာ္။ ဘာေတြျပင္ဆင္ေနျပီလဲ?
ေျဖ-အခ်ိန္မီ ဆရာ႔ထဲကို ကိုယ္႔ခံုနံပါတ္ေလးပါသြားေအာင္
က်ဴရွင္လခသြင္းေနပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ႔ ဆရာေတြလိပ္စာကို
စုေဆာင္းေနပါတယ္။ ဒါမွလည္း စာေမးပြဲျပီးျပီးခ်င္း ကန္ေတာ႔လို႔ရေအာင္ပါ။
ကန္ေတာ႔ဖို႔ ပိုက္ဆံကိုေတာ႔ ဟိုေန႔ကမွ
အိမ္ကိုလွမ္းျပီးဖုန္ဆက္ေျပာထားပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ စာေတာ႔ မလုပ္ျဖစ္ေသးဘူး။

ေမး-ဒါကေနာက္ဆံုးႏွစ္လည္းျဖစ္တယ္ ဒီစာေမးပြဲေအာင္ရင္
ဘြဲ႔လည္းရေတာ႔မယ္ဆိုေတာ႔ ဘယ္လိုခံစားရလဲ?
ေျဖ-သိပ္ကို၀မ္းနည္းျပီး ယူၾကံဳးမရျဖစ္မိပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ႔
တစ္ကယ္လို႔ ဘြဲ႔ရခဲ႔ရင္ ကၽြန္ေတာ္႔အေနနဲ႔က တရား၀င္ လိုင္စင္ရ
အလုပ္လက္မဲ႔တစ္ေယာက္ ျဖစ္သြားပါျပီ။ အခုကေက်ာင္းတက္ေနတာဆိုေတာ႔
ဘာေျပာေျပာ ေက်ာင္းသားဘ၀ဆိုေတာ႔ အိမ္က ေထာက္ပံ႔ေပးေနဆဲပါ ဒါေပမယ္႔
ေက်ာင္းျပီးသြားရင္ေတာ႔ လံုး၀ကို supply ေတြပိတ္ကုန္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ႔
ကၽြန္ေတာ႔ အေနနဲ႔ကေတာ႔ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးကို လြမ္းတာတို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြကို
တမ္းတတာတို႔ ခ်စ္သူေလးကို ခြဲရမွာတို႔ထက္ ေသာက္သံုးမက်တဲ႔
ေကာင္ၾကီးျဖစ္သြားျပီဆိုျပီး ၀မ္းနည္းမိပါတယ္။

ေမး-ေက်ာင္းသားဘ၀ဆိုတာကေလ ေတာက္ပတဲ႔ အနာဂတ္ေတြ ရွိတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒီေတာ႔
ေမာင္ေလးရဲ႔ အနာဂတ္ကိုေရာ ဘယ္လိုစိတ္ကူးထားလဲ။ အေမရီကားမွာဆိုရင္
University Graduate ေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင္႔
ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ဆိုင္တဲ႔ေနရာေတြတို႔ ဘာတို႔ေတြေတာင္ေရာက္ၾကတယ္ေလ
ေမာင္ေလးတို႔ေရာ?
ေျဖ-ဒါမ်ိဳးစဥ္းစားဖို႔ေတာ္ေတာ္ေလးကို ခက္ပါတယ္။ တစ္ေန႔သင္လိုက္တဲ႔
စာေတြကို တစ္ေန႔စာတစ္ေန႔ မွန္မွန္လုပ္ရေအာင္ မီးမလာလို႔ စိတ္ညစ္ရပါတယ္။
တစ္ကယ္ဆိုရင္ ေန႔သင္တဲ႔စာေတြကို ျပန္လုပ္ဖို႔ ညကိုေတာ႔
မီးလာေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ႔ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔
ဆိုင္တဲ႔ရာထူးမ်ိဳးေတြကို စိတ္ကူးဖို႔ေနေနသာသာ လက္တစ္ဖက္က
ထမင္းခ်ိဳင္႔ကိုကိုင္ျပီး လက္တစ္ဖက္က ကားကလက္တန္းကိုကိုင္ထားျပီးစီးရတဲ႔
မူဆယ္လားရိႈးဘက္က ၀က္တင္တဲ႔ကားေတြလို ေက်ာင္းကားေတြကို
ေန႔တိုင္းစီးနင္းေက်ာ္ျဖတ္ေနရတာ အရင္ျပီးဆံုးေစခ်င္ပါတယ္။ က်န္တာဘာကိုမွ
စိတ္မကူးပါဘူး။ အသက္မေပ်ာက္ဘဲ အိမ္ျပန္ေရာက္လာရင္ ေက်နပ္ေနပါတယ္။

ေမး-ေက်ာင္းသားဆိုတာက မ်ားေသာအားျဖင္႔ အရပ္သားေတြနဲ႔ ကြဲျပားတတ္တယ္ေလ။
ေမာင္ေလးရဲ႔ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးပံုစံကိုေျပာေပးပါဦး။
ေျဖ-အရပ္သားနဲ႔ေတာ႔ ကြာသြားတယ္ဗ်။ ဒါေပမယ္႔
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ေခတ္ကလို ကြဲျပားျခားနားသြားတာမဟုတ္ဘူး
ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ႔ အရပ္သားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ႔
ျမိဳ႔ေတာ္ၾကီးေတြထဲမွာေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔
ေက်ာင္းသားေတြဆိုတာက မ်ားေသာအားျဖင္႔ ေတာၾကီးမ်က္မဲလုိေနရာေတြ
ျမိဳ႔ျပင္ေတြ ေက်းလက္ေတြမွာ ေနရတာမ်ားေတာ႔ အမ်ားၾကီးကို
ကြဲျပားသြားပါတယ္။ ဒီေတာ႔ ေျပာရရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြက အရပ္သားေတြနဲ႔
ဘာမွမဆိုင္ေတာ႔ေလာက္ေအာင္ကို မိုက္ရိုင္းသြားၾကေတာ႔တာေပါ႔။

ေမး-အခုကိုယ္က ေက်ာင္းျပီးေတာ႔မယ္ဆိုေတာ႔ သူမ်ားႏိုင္ငံကလို
ေက်ာင္းျပီးရင္ သူတို႔ဆီမွာ လာလုပ္ဖို႔ ကမ္းလွမ္းတာတို႔
ဘာတို႔ရွိေနျပီလား?
ေျဖ-အခုထက္ထိေတာ႔ အဲဒါမ်ိဳးမရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ဟုိေန႔က
ပါခ်ဳပ္ရံုးေရွ႔မွာ ကပ္ထားတာကေတာ႔ ဒီကေန ဘြဲ႔ရသြားတဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြကို
ဗထူးဗိုလ္သင္တန္းေက်ာင္းမွာ တက္ဖို႔ေခၚထားတဲ႔ စာေတာ႔ေတြ႔ပါတယ္။ OTS
လို႔ခၚတာေပါ႔ဗ်ာ။ ဒါေလာက္ပါဘဲ သိပ္ေတာ႔ မထူးဆန္းပါဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ႔
အလုပ္ရေရးမရေရးသည္ ေက်ာင္းနဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး။ အလုပ္ရွင္ေတြအေနနဲ႔ကေရာ
ျပီးေတာ႔ အစိုးရျပန္တမ္း၀င္စာေမးပြဲလို႔ ေခၚတဲ႔ PSC စာေမးပြဲအေနနဲ႔ေရာ
ေက်ာင္းသားေတြကို ဘြဲ႔ရျပီးျပီးျခင္း ခန္႔မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဘြဲ႔ရတာသည္
အလုပ္ရဖို႔ အေထာက္အကူေကာင္းတစ္ခု မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ကယ္ကို
ေက်ာင္းျပီးျပီးခ်င္း အလုပ္တန္းရတာတို႔ ဘာတို႔ဆိုတာက
လုပ္ငန္းရွင္တစ္ေယာက္ေယာက္နဲ႔ အမ်ိဳးနီးစပ္ေတာ္ေနသလား ဥပမာေျပာရရင္
လုပ္ငန္းရွင္တစ္ေယာက္ကိုးကြယ္ေနတဲ႔ ဘၾကီးဘုန္းၾကီးနဲ႔ကို
ကိုယ္ကခင္ေနရင္ေလာက္ဆိုရင္ကိုျဖစ္ပါတယ္။ ေစာေစာကေျပာတဲ႔ PSC
စာေမးပြဲဆိုတာကေတာ႔ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ကံစမ္းမဲေပါ႔ေနာ္။ လူ ၁၂
ဦးစာေခၚတယ္ဆိုရင္ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ၁၀ ဦးေလာက္က ေျဖေျဖ မေျဖေျဖ
အလုပ္ရၾကမွာျဖစ္ျပီးသားပါ။ က်န္တဲ႔ ၂ ေနရာစာကိုေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘြဲ႔ရ
ပညာတတ္ အေယာက္ ၅၀ ေလာက္က ကံစမ္းၾကပါတယ္။

ေမး-ေက်ာင္းမွာ ဆရာျပန္လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိပါေသးလား?
ေျဖ-လံုး၀ကိုမရွိပါဘူးခင္ဗ်ာ။ တစ္ကယ္ကို မရွိတာပါ။ မသိတဲ႔သူေတြက
မတတ္တဲ႔သူေတြကို ျပန္သင္ေပးရတာေလာက္ စိတ္ကုန္စရာမရွိပါဘူး။ ျပီးေတာ႔
ကၽြန္ေတာ္က စာသင္တယ္ဆိုရင္ စာဘဲသင္ခ်င္တာပါ။ ၾကက္ဆူပင္စိုက္ရတာတို႔၊
မိုးရာသီ သစ္ပင္စိုက္ရတာတို႔၊ ဂိတ္ဂ်ဴတီေစာင္႔ရတာတို႔ မလုပ္ခ်င္ပါဘူး။

ေမး-ကိုယ္ယူုထားတဲ႔ ေမဂ်ာနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ႔ အလုပ္ကို စိတ္ကူးေနပါသလား?
ေျဖ-လံုး၀ကို စိတ္မကူးပါဘူး။ လုပ္စားလို႔ လည္းမရပါဘူး။ လုပ္စားစရာ
ေနရာလည္း မရွိပါဘူး။ မိဘလက္ငုတ္စီးပြားေရးျဖစ္ျဖစ္ တစ္ျခားတစ္ခုျဖစ္ျဖစ္
စိတ္ကူးရပါလိမ္႔မယ္။ ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ လမ္းေဘးပလက္ေဖါင္းမွာ
ခိုးကူးေခြေလးေတြ ခ်ေရာင္းျဖစ္ခ်င္လည္းေရာင္းျဖစ္မွာပါ
လမ္းေဘးကြမ္းယာဆိုင္ေလး တစ္ဆိုင္ေလာက္ဖြင္႔ျဖစ္ရင္လည္း ဖြင္႔ျဖစ္မွာပါ။
ေသေသခ်ာခ်ာေတာ႔ မေျပာႏိုင္ေသးပါဘူး။

ေမး-ေမာင္ေလးရဲ႔ ပညာ အေပၚသံုးသပ္ခ်က္ကေလး သိပါရေစ။
ေျဖ-တစ္ခ်ိဳ႔ေတြကေျပာၾကပါတယ္ ပညာစီးပြား ဆိုတာေပါ႔။ ဒီေန႔ေခတ္ပညာေရးက
စီးပြားေရးဆန္လာတယ္တဲ႔။ အေကာင္းျမင္တဲ႔သူရွိသလို
အဆိုးျမင္တဲ႔သူေတြလည္းရွိပါတယ္။ ဘာေျပာေျပာေပါ႔ ပညာေရးမွာ
ေငြကအဓိကဆိုတာေတာ႔ အားလံုးကို သိေစခ်င္ပါတယ္။ ေျပာရရင္
ဆရာလူထုစိန္၀င္းေျပာေျပာေနၾကေပါ႔။ ပညာသင္တာ စဥ္းစားတတ္ေစခ်င္လုိ႔တဲ႔
ဒါေပမယ္႔ စဥ္းစားလို႔ မရပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္သိလိုက္ရတဲ႔ ပညာ ဆိုတာကေတာ႔
မူလတန္းကေန ဒီေန႔အထိ အလြတ္ေတြက်က္ျပီး အလြတ္ေတြခ်ေရးျပီး
ေအာင္ျမင္လာတာပါဘဲ။ အခုေန ကၽြန္ေတာ္႔ကို အလြတ္က်က္ခဲ႔တဲ႔ စာေတြ
ေျဖႏိုင္ခဲ႔တဲ႔ စာေတြကို ျပန္ေမးၾကည္႔ပါ ကၽြန္ေတာ္ ျမန္မာလို တစ္လံုးမွ
မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ခ်ေရးခိုင္းရင္ေတာ႔ ေကာင္းေကာင္းကုိ ေရးျပႏိုင္ပါတယ္။

ေမး-မၾကာခင္ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ကို တည္ေဆာင္ၾကေတာ႔မယ္ေလ။
ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ထားလဲ။ ကို႔တိုင္းျပည္
ကို႔လူမ်ိဳးအတြက္ေပါ႔။
ေျဖ-ဘာမွမျပင္ဆင္ထားပါဘူး။ ထမင္းနပ္မွန္ေအာင္စားခ်င္ရင္ ဒါမ်ိဳးေတြ
မေမးပါနဲ႔လား။ တစ္ကယ္ေတာ႔ ဒါေတြက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြနဲ႔
တပ္မေတာ္ရဲ႔ အလုပ္သက္သက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူဘဲ တက္တက္ေပါ႔ေနာ္ ရပ္ကြက္ထဲက
ပဲျပဳတ္သည္ေတြလဲ ပဲျပဳတ္ဆက္ေရာင္းၾကမွာဘဲ ဆိုက္ကားဆရာေတြလည္း
ဆို္က္ကားဆက္နင္းၾကမွာဘဲ။ ဘာမွျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကုလားၾကီးကို
ကုလားၾကီးလို႔ေခၚေခၚ မာမူၾကီးလို႔ေခၚေခၚ အရားၾကီးလို႔ေခၚေခၚ ကုလားက
ကုလားပါဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္ဘာမွမျပင္ဆင္ထားပါဘူး။ ဒါေတြက
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္ၾကီးရဲ႔တာ၀န္သာျဖစ္ပါတယ္။
ပိုက္ဆံမရွိ အင္အားမေတာင္႔ဘဲနဲ႔ အေျခအေနကို ၾကိဳတင္မသံုးသပ္ဘဲနဲ႔
၀င္ျပိဳင္ဖို႔ၾကိဳးစားတဲ႔ ပါတီငယ္ေလးေတြကိုေတာ႔ သနားပါတယ္။
စိတ္မေကာင္းဘူး။ အခုကို အေျဖကရွင္းေနျပီေလ ပါတီေလးေတြက ပိုက္ဆံမရွိလို႔
ျငည္းတြးေနၾကခ်ိန္မွာ ျပည္ခိုင္ျဖိဳးပါတီကိုယ္စားလွယ္ေတြကေတာ႔
စီးပြားေရလုပ္ငန္းရွင္ အၾကီးစားၾကီးေတြျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီေတာ႔
ေက်ာင္းသားဆိုတာကေရာ ဘာမ်ားတတ္ႏိုင္ေနဦးမွာလဲဗ်ာ။

အခုလိုေျဖၾကားေပးတာေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္ ေမာင္ေလးရယ္
ကၽြန္ေတာ္ကလည္း အခုလိုေမးျမန္းေပးတဲ႔ ရိုက္စား အပတ္စဥ္ထုတ္ဂ်ာနယ္က
အစ္မကို ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္